شقاق نوعی از بیماریها نشیمنگاهی است که در اثر ترک در مخاط مقعد ایجاد می شود. این بیماری ممکن است، موجب درد شدید شود و یا تا چند هفته خونریزی شدید داشته باشد. این عارضه در واقع همان زخم مقعدی است، که در اثر عوامل مختلفی ایجاد می شود که فشار وارده بر مقعد را افزایش میدهد. این عارضه معمولاً در اثر یبوست و مشکلات گوارشی ایجاد می شود اما دلایل مختلفی دیگری نیز در بروز بیماری نقش دارند. جهت آشنایی با انواع شقاق و نیز راهکار تشخیص آن همراه ما باشید:

انواع شقاق یا فیشر مقعدی
این بیماری بسته به مدت زمان گذشته از بروز آن و نیز ظاهر زخم به دو دسته تقسیم می شود. انواع شقاق عبارتند از :
شقاق حاد
اگر فرد برای اولین مرتبه در معرض این عارضه قرار گرفته باشد، بیماری از نوع حاد است در این مورد کمتر از ۱۲ هفته از شروع بیماری گذشته است. در این حالت زخم این بیماری تنها یک بریدگی با عمق کم است و با درد و خونریزی ناگهانی نمایان می شود. اغلب فیشر های حاد ناشی از اسپاسم عضله اسفنکتر مقعدی ایجاد شده است. به طور معمول انواع شقاق حاد به علت سطحی بودن با درمان های خانگی ها و نیز دارویی برطرف می شود.
شقاق مزمن
یکی از انواع شقاق، نوع مزمن است. در صورتی که زمان بروز بیماری بیشتر از ۱۲ هفته گذشته باشد و بیماری مکرراً تکرار شود. بیماری در این نوع دسته بندی می شود. در این حالت زخم عمیق تر شده و حتی ممکن است، زخم عضله را نیز درگیر نماید. در این حالت لبه ها زخم برجسته تر می شود. به بیانی دیگر می توان گفت فیشر مزمن در اثر بی توجهی به درمان شقاق حاد ایجاد می شود.
اغلب شقاق های مزمن به درمان های دارویی پاسخ مثبت نداده و در این صورت استفاده از درمان های تهاجمی تری نظیر جراحی پیشنهاد می شود. که البته بهتر است جراحی با استفاده از لیزر انجام شود.
تشخیص شقاق یا فیشر مقعدی
یکی از راهکارهای اصلی شناسایی زخم انواع شقاق همان بررسی زخم توسط پزشک است. این زخم معمولاً در بالا و یا پایین سوراخ مقعد ایجاد می شود و اگر در غیر این صورت باشد، احتمالاً زخم ناشی از بیماری های دیگری نظیر کرون ایجاد شده و نیاز به بررسی های بیشتری دارد. که در این صورت بررسی بیشتر مقعد با آندوسکوپی، سیگموئیدوسکوپی ضرورت می یابد.
زخم شقاق معمولاً طولی بوده و در نیمه تحتانی کانال مقعد در ناحیه زیر خط دندانه‌ای ایجاد می شود. این زخم در اثر پارگی پوشش سلولی مقعد ایجاد می شود.
به علت وجود گیرنده های اعصاب متعدد در مقعد معمولاً بیماران به پزشک اجازه معاینه انگشتی را نمی دهد، بنابراین معاینه و تشخیص همراه با تزریق بی حسی انجام می شود.
عوامل تشدید انواع شقاق یا فیشر مقعدی
از مهمترین عواملی که می توانند در تشدید علائم شقاق اثرگذار باشند؛ می توانیم به این موارد اشاره کنیم:
کم آبی بدن : بهتر است مراقبت دهیدراته شدن باشید، زیرا کم آبی بدن موجب تشدید یبوست شده و این امر در تشدید شقاق اثرگذار است.
رژیم غذایی فاقد فیبر : این نوع رژیم غذایی موجب تشدید یبوست شده و در نهایت به تشدید این بیماری می انجامد.
بی تحرکی : بی تحرکی نیز می تواند حرکت منظم روده را کاهش داده و این امر در یبوست و تشدید این بیماری موثر است.
عدم رعایت بهداشت
نشستن به مدت طولانی
سیگار
ورزشهای سنگین
جابه جایی اجسام سنگین
رابطه جنسی مقعدی
بی توجهی به درمان یبوست
بارداری و زایمان

دکتر بیژن عابدیان