در فرهنگ ملی و دینی ایران تاکیدی زیادی بر تکریم سالمندان شده است و این اصل در بسیاری از فرهنگ ها به ویژه کشورهای شرقی آمده است.
سالمند در خانواده یک رکن مهم محسوب میشود و میتواند کانون خانواده را گرم نگه دارد؛ اعضای خانواده نیز میتوانند از تجارب سالمندان در اداره خانواده بهرهمند شوند و خانواده از سردرگمی نجات یابد.
خانواده، کانون مهرورزی و آرامشِ روحی و روانی، و جایگاه ابراز احساسات و عواطف افراد نسبت به یکدیگر است. وجود سالمندان در خانواده، بر آرامش و عواطف کانون محبّت بخش خانواده افزوده و فضای خانه با وجود پربرکت آنانْ استواری و صمیمیت خاصی پیدا می کند. از این رو باید حرمت و احترام سالمندان در خانه حفظ شود و با نهایت تواضع و مهربانی به آنان محبت کرده و نگذاریم که غروب زندگی شان با غربت و تنهایی قرین شود.
اما آنچه که مسلم است
نگهداری از سالمند در منزل به این سادگی ها هم نیست که اگر امری ساده و پیش پا افتاده بود تا این حد در دین اسلام به آن توجه نمی شد و مورد تاکید قرار نمی گرفت.
آن چنان که پیامبر اکرم(ص) در این باره می فرمایند:
وجود پیران سالخورده بین شما ، باعث افزایش فیض خداوند و گسترش نعمتهای الهی است .
در هر حال والدین سالخورده، گاه غرغرو، منفی باف، بدگمان نسبت به اطرافیان، سرزنش کننده و تندخو (که همگی ناشی از کهولت سن می تواند باشد) به نظر می ایند و آنچه این شرایط را سخت تر میکند این است که باید با این دشواری های رفتاری سالمند کنار بیایید و از طرف دیگر مراقب رفتار و برخورد خود نیز باشید. شما موظفید از آنها مراقبت کنید پس منطقی آن است که بیاموزید که چه چیز می تواند به لحاظ روحی شما را سالم نگهدارد در حالی که
پرستار سالمند
مشغول مراقبت و نگهداری از یک سالمند دشوار هستید:
بگذارید سالمند شما بدخلقی اش را بکند اما شما صبور باشید: اغلب افراد سالخورده حس میکنند عقاید و نظرات شان بیاهمیت تلقی میشود. اگر بدون هیچگونه تقابل اجازه دهید که حرف شان را بزنند احتمالا شاهد کمی ارامش و ملایمت بیشتر در آنها خواهید بود. ممکن است شما با آنچه که آنها میگویند موافق نباشید یا حتی به صلاح زندگی زناشویی یا فرزندان تان نباشد اما همین که به گفتار آنها احترام گذاشته و نظرات آنها را خوب و دقیق می شنوید، از بسیاری از چالشها و تندخویی ها خواهید کاست.
در مواقعی که به لحاظ ذهنی خودتان را آماده می دانید و آرامش لازم را دارید، می توانید وقت بیشتری برای والدین تان صرف کنید. با آنها وارد صحبت درباره خاطرات گذشته شوید چون به نظر می رسد این مقوله برای بیشتر سالمندان جذاب و دوست داشتنی است و یادآور دورانی است که انها در اوج قرار داشته اند
سعه صدر را تمرین کنید: چون والدین مسن نمی توانند کارها را آنطور که می خواهند و می دانند انجام بدهند لذا حس می کند که اگر به شما روش کار را گوشزد کنند، به نوعی باعث موفقیت هر چه بیشتر شما خواهند شد و این حس ارزشمندی را در سالمند شما تقویت می کند. در بسیاری از موارد سالمندان تصور می کنند که آن کار به درستی انجام نخواهد شد مگر آنکه طبق نظر و روش آنها انجامش دهید. گاهی اوقات شنیدن و احترام گذاشتن ولی اجرایی نکردن جواب می دهد اما گاهی اوقات نه. در مواردی که حس می کنید تحمل شرایط و حتی شنیدن غرولند های سالمند برای تان دشوار شده است و ممکن است کار به بی حرمتی کشیده شود، بهتر است یک استراحت و تنفس به خودتان بدهید و برای چندین لحظه بیرون بروید و چند نفس عمیق و آرامبخش بکشید. وقتی که ذهن تان را پاک کردید می توانید با یک انرژی مضاعف به کارتان برگردید و تمامش کنید یا از یک
پرستار سالمند کمک بخواهید.
گاهگاه لبخند بزنید: مسلما اوقاتی که حس کنید که تلاش تان بیهوده است لبخند زدن کار بسیار دشواری است. منفی بافی تان را کنترل کنید و در عوض درباره تمام موفقیتهایی که والدین تان نقش بسزایی در آن داشتند فکر کنید و لبخند بزنید. در بسیاری موارد این روش برای توقف نقد و نکوهش و کاهش تنش موثر است. وقتی که والدین تان شاهد لبخند زدن شما هستند موضوع لبخند (قدردانی که از زحمات ایشان دارید) را به آنها هم بگویید تا هم فضای پرتنش تغییر کند و هم والدین پیر شما بدانند که شما همواره خاطره زحمات آنها را در ذهن حفظ می کنید.
کنار آمدن با والدین پیر و تندخو
با آنها همدلی کنید: در مواقعی که به لحاظ ذهنی خودتان را آماده می دانید و آرامش لازم را دارید، می توانید وقت بیشتری برای والدین تان صرف کنید. با آنها وارد صحبت درباره خاطرات گذشته شوید چون به نظر می رسد این مقوله برای بیشتر سالمندان جذاب و دوست داشتنی است و یادآور دورانی است که انها در اوج قرار داشته اند. همکلام شدن آنها با شما ذهنشان را از بدخلقی و ترشرویی و احساس تنهایی دور میکند. نظرشان را درباره موضوعات مختلف بپرسید. از آنها سوال بپرسید. بخواهید از زندگیشان برایتان حرف بزنند. به این ترتیب احساس مفید بودن کنند و حس میکنند که آنها هم چیز مهمی برای سهیم شدن در بحث های خانوادگی دارند.
گاهی اوقات شرایط ایجاب می کند که چند روزی از منزل والدین تان دور باشید: لذا در این مواقع، از اقوام یا بستگان یا خواهر و برادرهای خود برای چند روز مراقبت از والدین کمک بخواهید. از این فرصت برای بودن با دوستان و یا تنها بودن و پرداختن به کارهای مورد علاقهتان استفاده کنید. انجام این کار به طور دورهای حس کمکرسانی را در شما احیا می کند و به شما امکان صبوری بیشتر برای کنار آمدن با شرایط والدین تان در روزهای آتی می دهد.
بیایید هم نشین تنهایی شان باشیم، هم دردِ غم ها و مرهم زخم هایشان گردیم تا غصه ها و خستگی های روزگار از تن رنجور آنان زدوده شود. بیایید آنان را در روزگار تنهایی در خانه سالمندان رها نکنیم تا غم و اندوه پیری و غربت و جدایی مهمان قلب های مهربانشان شود. بیایید بذر عشق و مهربانی و دوستی را در وجودمان بکاریم و با تکریم سالمندانْ از آنان دل جویی کنیم.