تغییر کاربری مجاز از کاربری مسکونی به تجاری
استثناهائی از سوی قانون پیش‌بینی ‌شده است که می‌توان کاربری ساختمان یا زمین را بر مبنای آن تغییر داد. به‌ طور مثال گاهی ممکن است ساختمان‌هایی که از حداقل ایمنی برای زندگی برخوردار هستند اغلب از کاربری مسکونی به کاربری تجاری، تغییر کاربری دهند.
* بر اساس تبصره بند 24 ماده 55 قانون شهرداری امکان تغییر کاربری ساختمان با کاربری مسکونی به کاربری تجاری به منظور دایر کردن (تأسیس کردن) دفتر وکالت، مطب، دفتر روزنامه و مجله، دفتر مهندسی، دفتر اسناد رسمی و ثبت ازدواج و طلاق ممکن خواهد بود.
* بر اساس ماده 2 قانون ساماندهی و حمایت از مشاغل خانگی، امکان تغییر کاربری ساختمانی با کاربری مسکونی به تجاری برای استفاده برای مشاغل خانگی ممکن خواهد بود.
* با استناد به ماده 3 آیین‌نامه محل تأسیس دفاتر مطبوعات، امکان تغییر کاربری از مسکونی به کاربری تجاری به منظور تأسیس دفتر مطبوعات وجود دارد.
* بر اساس قانون در مورد محل مطب پزشکان این امکان وجود دارد تا کاربری مسکونی ساختمانی به منظور فعالیت شغلی پزشکان و صاحبان مشاغل وابسته به آن، شامل تغییر کاربری تجاری قرار گیرد.
اگر چه اجرای هر کدام از این استثنائات به وجود شرایطی وابسته است که باید به ‌صورت جداگانه مورد بررسی قرار گیرند اما می‌توان نتیجه گرفت که دلیل تعریف انواع کاربری ساختمان و بیان ارکان تخلف تغییر کاربری برای حفظ حقوق شهروندان می‌باشد.
درخواست تغییر کاربری
به منظور تغییر کاربری ساختمان، مالک باید سند مالکیت، نقشه و تقاضانامه‌ی خود، مبنی بر تغییر کاربری را به شهرداری ارائه دهد.
بعد از اینکه درخواست تغییر کاربری از سوی مالک و با نظر مشاور تفصیلی منطقه شهرداری ارائه شد، مدارک از سوی معاونت شهرسازی و معماری منطقه به اداره کل طراحی شهری و برنامه‌ریزی ارسال‌ شده و در کمیسیون ماده 5 شهرداری طرح موضوع می‌شود، در نهایت رأی نهایی و تصمیم‌گیری برای تغییر کاربری ملک اعلام می‌شود.
کاربری مختلط (مرکب) چیست؟
هرگاه زمین یک ساختمان یا مجتمع شامل کاربری‌های مختلفی باشد کاربری مختلط برای آن صادر می‌شود. معمولاً این اصطلاح زمانی به کار می‌رود که کاربری مسکونی، کاربری تجاری، کاربری اداری، کاربری آموزشی و غیره در یک ساختمان با هم ترکیب شوند.
یک نمونه‌ی رایج در مورد این نوع کاربری‌ها ساختمان‌هایی هستند که در طبقه همکف آن مغازه یا رستوران وجود دارد و طبقات بالایی آن را واحدهای مسکونی تشکیل می‌دهند.
کاربری مختلط امکان استفاده مناسب و متراکم از زمین را برای مالک فراهم کرده است، بنابراین علاوه بر استفاده مسکونی امکان بهره‌برداری تجاری نیز برای مالک فراهم می‌شود.

منبع وکیل ملکی